Không sinh con đẻ cái được có thể xảy ra với bất kỳ ai, đàn ông cũng như đàn bà, chứ không phải do số, do trời phạt. Nam giới bị hiếm muộn có thể do “cậu nhỏ” bị trục trặc, thường cong quắp lại nên không quan hệ được hoặc quan hệ mà không xuất tinh. Cũng có người do 2 tinh hoàn quá bé hoặc không có tinh hoàn. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp khác phải đi xét nghiệm tinh trùng mới biết được.

Bác sĩ Nguyễn Thành Như, Trưởng khoa Nam học, Bệnh viện Bình dân (TP HCM) cho biết, trong y học xét nghiệm tinh trùng được gọi là tinh dịch đồ hay tinh trùng đồ. Việc này giúp các bác sĩ phán đoán được người chồng có bị tinh trùng yếu, tức là tinh trùng có số lượng ít quá, có hình dạng bất thường nhiều và bơi kém.

Cũng có người không có con tinh trùng nào trong tinh dịch. Nguyên nhân có thể do tinh hoàn không sản xuất ra tinh trùng hoặc tinh hoàn vẫn sản xuất ra tinh trùng nhưng đoạn đường tinh trùng đi qua bị tắc, gọi là bị “vô tinh”.

Khi khám, bác sĩ sẽ hỏi người bệnh những chuyện có thể có liên quan đến hiếm muộn như: Đã từng có thai với ai chưa? Có từng bị quai bị lúc trẻ không? Đã từng quan hệ tình dục không an toàn chưa? Bệnh nhân có dùng hoặc tiếp xúc với một số loại thuốc có tác động làm giảm sinh tinh như thuốc kháng ung thư?...

Bác sĩ sẽ khám toàn thân và đặc biệt là khu vực “cậu nhỏ” xem có gì bất thường không, hai tinh hoàn lớn hay nhỏ, tĩnh mạch tinh có bị dãn không, bệnh nhân có ống dẫn tinh không… Và sau đó yêu cầu bệnh nhân làm một số xét nghiệm mà quan trọng nhất là tinh dịch đồ.

Bác sĩ Như cho biết, nếu tinh dịch đồ bình thường thì bệnh nhân không phải khám và điều trị thêm gì nữa. Nhưng nếu có bất thường, bệnh nhân sẽ được yêu cầu làm thêm các xét nghiệm cao hơn. Đó là định lượng các nội tiết tố sinh dục và các xét nghiệm như: siêu âm tổng quát, siêu âm Doppler bộ sinh dục, siêu âm qua trực tràng, xét nghiệm di truyền nhiễm sắc thể, sinh thiết tinh hoàn… Từ đó, bác sĩ có thể biết được vì sao bệnh nhân bị hiếm muộn và có phương hướng chữa trị.

Bác sĩ cũng cho biết, trong điều trị bệnh nguyên tắc là chữa hết bệnh để tinh trùng hồi phục lại, để người bệnh có con tự nhiên. Với sự phát triển của nam khoa hiện nay, khả năng can thiệp của y học để giúp cải thiện chất lượng tinh trùng là không quá khó. Vấn đề là người bệnh phải kiên trì và có niềm tin.

Với những trường hợp bị thiểu nhược tinh, có thể điều trị bằng thuốc tây hoặc đông y. Tuy nhiên, cho tới nay vẫn chưa có bằng chứng khoa học chắc chắn là một trong các thứ thuốc trên hay một loại thuốc nào khác có hiệu quả thật sự.

Vì thế theo bác sĩ Như, để có được hiệu quả và ít tốn kém nhất, người bệnh nên loại bỏ những ảnh hưởng của chất gây hại cho tinh trùng ngay từ đầu như: rượu, thuốc lá, thuốc kích thích, ma túy, thuốc diệt côn trùng, chất glycol ether dùng trong sơn, mực in và keo dán; tránh mặc quần lót chật; tránh quan hệ tình dục không an toàn…

Ngoài ra, những người có tinh trùng yếu mà bị chứng dãn tĩnh mạch tinh, thì phẫu thuật cột những tĩnh mạch dãn này để giúp tinh trùng khỏe lại.

Nếu các biện pháp này vẫn không hiệu quả, bệnh nhân có thể có con bằng các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Thủ thuật đơn giản đầu tiên là lọc rửa tinh dịch, chọn những tinh trùng khỏe mạnh, đem bơm vào buồng tử cung người vợ ngày trứng rụng. Nếu tinh trùng quá yếu hay bơm tinh trùng vẫn thất bại thì chuyển sang làm thụ tinh trong ống nghiệm.

Với bệnh nhân vô tinh, nếu tinh hoàn vẫn sản xuất tinh trùng thì vẫn có nhiều khả năng có con được bằng phẫu thuật nối thông lại đường dẫn tinh. Tuy nhiên, bác sĩ Như cũng lưu ý thời gian cột ống dẫn tinh càng lâu, khả năng nối thành công càng kém.

Nếu phẫu thuật nối thất bại, hay nếu ống dẫn tinh tắc nhiều chỗ, không thể nối được thì vẫn có thể có con nhờ thụ tinh trong ống nghiệm. Ngay cả trường hợp “cùng cực” nhất, tinh hoàn không tạo ra tinh trùng nữa thì y học vẫn có khả năng chữa, trừ khi mô tinh hoàn chỉ toàn là các tế bào xơ teo thì khi đó y học mới… bó tay.

(Theo Sài Gòn Tiếp Thị)