Một sớm mai trời lạnh, thức dậy đã được mẹ chuẩn bị sẵn cho ổ bánh mì nóng hổi kèm vài con cá trích chua ngọt kho sẵn từ tối qua, đó là buổi sáng hạnh phúc nhất mà mỗi khi nhớ lại đều cảm thấy thòm thèm.

Các ngư dân làng chài cho rằng mùa cá trích kéo dài khoảng 5 tháng, và rộ nhất vào khoảng tháng 7-8 âm lịch hằng năm. Đây là thời buổi bữa cơm nhà nghèo được cải thiện đáng kể, bởi cá trích tương đối rẻ. Mẹ tôi sẽ thường xuyên mua cá trích tươi rói trong mỗi buổi chợ, sau đó chế biến được nhiều món đổi khẩu vị: để nguyên vảy hấp, đánh vảy kho cà, xẻ ướp gia vị phơi khô...

Cá trích - Ảnh: Đăng Khôi

Nói về món khô cá trích, bất chợt tôi nhớ đến món mực một nắng “thời thượng” bây giờ. Tuần trước tôi đứng một hồi lâu ở khu chợ biển, hỏi mua mực một nắng nhưng chủ quầy lừng khừng không muốn bán, sau khi quở tôi “mua ít quá”. Hồi sau mới biết đặc sản này họ chỉ thường đóng thùng bán cho Việt kiều, chẳng thiết gì khách lẻ mua mấy con. Chậc lưỡi mường tượng tới món cá trích “một nắng bất đắc dĩ”, đặc sản hồi trước của mẹ. Sáng sớm mẹ xẻ cá, ướp chút gia vị, xếp đều lên cái mâm đem phơi, thì chỉ đến chiều tối là cá trên mâm “biến” gần hết sạch. Chúng tôi nhà quê, mồi vài cục than củi rất dễ, mạnh đứa nào đứa nấy nướng cá nhai chóp chép. Sẽ không có cái nắng thứ hai cho bọn cá trích kịp khô giòn.

Cá trích khô hay hấp nguyên vảy chấm nước mắm ớt đều rất ngon, nhưng chúng tôi mê nhất là món cá trích tươi kho giấm, kẹp bánh mì với hành tím và hành lá. Muốn kho giấm cũng giản dị. Cá mua về đánh vảy, rửa sạch, để ráo và xếp lớp vào nồi. Giấm pha loãng với ít nước để có độ chua vừa phải, trút nước giấm vào nồi, vặn lửa liu riu chờ cá chín và rặt nước. Có thể nêm thêm chút muối, đường và bột ngọt. Mỗi loại gia vị thật ít thôi, vì cá tươi đã có sẵn độ ngọt ngon của nó. Cá kho xong cũng không vội ăn nóng, cứ để đó, đi lột vỏ vài củ hành tím, cắt mỏng ngâm giấm độ vài mươi phút.

Bây giờ thì bất kể đó là buổi sớm, buổi trưa hay giữa chiều bụng cồn cào bất chợt, ta đều có thể “gặm” ngon lành một ổ bánh mì cá trích. Nếu kho kỹ, xương cá mềm thì ăn cả xương. Kho chưa kỹ hoặc không muốn ăn xương thì có thể tách thịt cá ra dễ dàng. Kẹp cá vào giữa ổ bánh mì, thêm củ hành ngâm giấm, vài cọng hành lá hoặc vài lát dưa leo, rưới thêm ít nước tương nếu thích. Đưa lên miệng cắn một miếng nhai rau ráu. Bánh mì thơm giòn, miếng cá chua ngọt, củ hành chua hăng và nước tương mằn mặn... Bụng đứa trẻ chỉ ăn được một ổ bánh mì thôi, nhưng thể nào cũng giao hẹn với nhau “cưa đôi” hoặc “cưa ba” thêm ổ nữa...

Đăng Khôi

>> Mắm dưa gang >> Cá da trơn đắt hàng >> Độc đáo gỏi cá cơm >> Gỏi cá mai >> Gỏi cá trích Tam Thanh >> Gỏi cá trích Phú Quốc >> Vũ điệu Trảng Bàng >> Vịt hầm hạt sen >> Cá chuồn chiên gập