Còn nhớ cái ngày mới chân ướt chân ráo lên thành phố trọ học, tôi thường được đứa bạn thân dẫn đi ăn điểm tâm. Thành phố có nhiều món ngon, tôi lại nhớ cái mùi thơm nồng quyến rũ của hương nếp, hương đậu đen từ chái bếp quê nhà.

Quê tôi là một xã ven sông Thu Bồn (Quảng Nam). Ở đó, người ta chăm từng đám khoai, luống rau, luống đậu để cải thiện thêm đời sống. Biết tôi thích xôi đậu đen nên năm nào cũng vậy, má dành riêng một vạt rẫy để trồng. Đến mùa vụ, những hạt đậu đen chỉ to bằng nửa đầu ngón áp út được má hái về phơi khô để dành dùng quanh năm.

Ảnh: Thanh Ly

Có rất nhiều món ăn được chế biến từ đậu đen. Mỗi khi giỗ chạp, cúng quẩy thế nào má cũng nấu món chè đậu đen với vị ngọt ngào, mát lịm pha lẫn mùi cay nồng của gừng tan dần trong miệng, thật là tuyệt. Rồi những hôm nhà có khách, má đãi món hầm (gà, vịt...) nhất thiết phải thêm vài hạt đậu đen mới đúng điệu. Tôi lại rất giống ông nội, lúc sinh thời ông cũng thích món xôi đậu đen má nấu. Vì thế, dù công việc đồng áng có bận rộn đến đâu má vẫn thường xuyên đãi cả nhà món xôi đậu đen vào mỗi sáng.

Xôi đậu đen tưởng chừng rất dễ nấu nhưng không phải ai nấu cũng ngon. Để chuẩn bị cho món xôi vào sáng mai, ngay từ đêm trước má đã đem đỗ đen rửa sạch, nhặt bỏ những hạt hỏng, ngâm cho mềm, không quên bỏ vài hạt muối. Tương tự như vậy, nếp cũng được ngâm qua đêm. Khi trời chưa sáng tỏ, má đã dậy lục đục nhóm bếp. Đổ đậu đen vào nồi, cho thêm nước lạnh, thêm một thìa nhỏ muối, đun sôi đến khi ăn thử thấy mềm sau đó đổ lên rổ cho ráo nước. Công đoạn tiếp theo là trộn lẫn đậu đen với nếp rồi hấp cách thủy đến khi nào chín mềm. Để có cảm giác ăn mặn mà, ngon miệng, má lấy một ít hạt mè hoặc đậu phộng đã phơi dưới nắng vàng giòn, đem ra rang rang, giã giã. Chỉ thoáng sau, một nồi xôi đậu đen nóng được mang ra. Bao giờ cũng thế, ông và ba ăn đến ngon lành rồi vác cuốc ra thăm đồng sau khi đã uống một hơi hết liền gáo nước chè xanh. Những hôm đi cắt cỏ hay làm đồng sớm, tôi và tụi bạn luôn mang theo nắm xôi gói lá chuối. Khi ông mặt trời vừa nhú lên, mọi người giải lao ngồi thưởng thức bữa sáng giữa cánh đồng.

Phan Thị Thanh Ly

>> Rau bó xôi >> Món ngon từ bột khoai mì >> Món ngon chình đá >> Món ngon từ trái cây >> Món ngon từ ong non >> Món ngon bỏ quên >> Món ngon từ điên điển