Dành cho QC:
Cát Thy điệu đà với dáng người cao ráo, khuôn mặt khả ái, đôi mắt to tròn long lanh, mái tóc dài xõa ngang lưng trông rất nữ tính. Đến khi Thy cất tiếng nói với chất giọng đàn ông, người đối diện mới nhận ra cô gái này vốn là nam giới. Thy bày tỏ, cô chỉ muốn người khác gọi là "chị " hoặc em, còn bạn bè thân thiết thì gọi nhau là "bà" xưng "tui" chứ không thích ai gọi là "anh".
 |
| Cát Thy mặc chiếc áo đỏ với diện mạo đầy nữ tính. Ảnh: Thi Trân. |
Sinh ra và lớn lên ở TP HCM với hình hài đàn ông cùng một cái tên nam giới, Cát Thy cho biết từ nhỏ cô dường như không dám ra đường vào ban ngày vì sợ bị mọi người dè bỉu, trêu chọc. "Ngay cả gia đình tôi cũng không chấp nhận thì nói gì người ngoài. Từ sâu thẳm, tôi biết thực sự mình là một người con gái, đến nỗi khi đi tiểu tôi chỉ thích ngồi, tôi mê mẩn những bộ đầm váy và quần áo con gái nên toàn mặc trộm của chị", Thy nói.
Thấy thằng con trai mà yếu đuối, điệu đà như nhi nữ, cha mẹ Thy tìm mọi cách giúp con "nam tính" hơn. Ông bà bắt Thy đi làm những việc nặng nhọc như xách hồ, khuôn vác, đóng tàu...
Mọi cố gắng của cha mẹ vẫn không thể nào ngăn được khát khao "là chính mình" của đứa con. Không tìm được điểm tựa nơi gia đình, bị bạn bè ở trường châm chọc đủ điều, Thy bỏ nhà đi. Lang thang ở đầu đường xó chợ, tối đến lại ra công viên, Thy gặp được những người đồng cảnh ngộ và trò chuyện cho vơi đi nỗi cô đơn. Cô trở thành MC kiêm ca sĩ hát tại hội chợ.
Không có tiền đi Thái Lan phẫu thuật chuyển giới, Thy bơm silicon "chui", mua hormone nữ "trôi nổi" ngoài chợ để tự tiêm vào người.
"Bơm silicon, bác sĩ bảo tôi có thể chết nếu bị nhiễm trùng nhưng tôi xác định rồi, dù chết tôi cũng muốn chết trong hình hài của một người con gái". Hormone nữ khi tiêm vào người làm da dẻ mịn màng hơn nhưng tác dụng phụ làm teo cơ. Từ đó Thy yếu ớt hơn, không thể làm những việc nặng nhọc. Cô chuyển sang học thêu thùa may vá và thích thú với công việc vốn dành cho nhi nữ này.
Hạnh phúc được sống với diện mạo như mong muốn nhưng nỗi khổ mà Thy gặp phải là giấy tờ tùy thân vẫn mang tên con trai. Mỗi lần đi đâu cần xuất trình giấy chứng minh, cô đều bị từ chối vì hình ảnh trong giấy hoàn toàn trái ngược với con người thật. Đã nhiều lần Thy xin được làm lại giấy tờ cho phù hợp với giới tính hiện nay nhưng đều bất thành.
Thy nhớ nhất một lần có việc phải ra Hà Nội bằng máy bay. Khi làm thủ tục ở sân bay, thấy diện mạo Thy không giống trong chứng minh nên nhân viên an ninh cương quyết không chấp nhận. Cô phải chuyển sang đi tàu hỏa.
Thy đang sống cùng "người yêu" ở một căn nhà trọ thuộc quận 4, TP HCM. "Rất ngại phải ra đường gặp phải người này người kia trêu đùa, giễu cợt" nên đến tối cô mới ra khỏi nhà đi làm, khuya mới về.
Cùng cảnh ngộ đã phẫu thuật chuyển đổi giới tính sang nữ nhưng giấy tờ vẫn là nam giới, Công Hoan (quận 8, TP HCM) cho biết từng nộp đơn xin làm công nhân ở một xí nghiệp nhưng bị từ chối vì lý do "làm giả giấy tờ", bởi diện mạo và ảnh trong chứng minh khác nhau. Bà chủ một quán nhậu gần nhà đã thuê Hoan làm nhân viên phục vụ kiêm rửa chén dĩa với mức lương 2 triệu đồng một tháng.
Hoan tâm sự: "Tôi từng bị người ta hất nước vào mặt khi đến xin việc. Ở quán nhậu này có ngày tôi phải làm 12 tiếng đồng hồ từ tối đến sáng. Tiền lương cũng chỉ đủ chi tiêu hàng ngày nhưng phải làm vì không còn lựa chọn nào khác".
Ông Lê Quang Bình, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường (iSEE) cho rằng Cát Thy và Công Hoan chỉ là hai trong số hàng nghìn trường hợp người chuyển giới ở Việt Nam đang phải gánh chịu nhiều thiệt thòi vì không được công nhận.
"Trong nghiên cứu của Viện iSEE, có người chuyển giới từ nam sang nữ đã phẫu thuật hoàn toàn, là phụ nữ từ trong ra ngoài. Có chị đã lấy chồng nhưng vẫn mang giới tính nam. Chính vì vậy, chị không thể đăng ký kết hôn, không thể có tên trên sổ đỏ như một người vợ và rất khó khăn cho việc đi lại, xin việc cũng như đăng ký kinh doanh", ông Bình nói.
Cũng theo ông Bình, pháp luật cho phép người xác định lại giới tính được thay đổi họ, tên, chữ đệm trong giấy tờ nhưng lại quy định rõ: xác định lại giới tính là khi có “những bất thường về bộ phận sinh dục”. Điều này có nghĩa là người chuyển giới (tức là có bộ phận sinh dục hoàn chỉnh nhưng không đúng như mong muốn) dù có phẫu thuật rồi vẫn không được chấp nhận.
"Nhiều người chuyển giới đã phẫu thuật nhưng chưa được thừa nhận. Điều này không những gây khó khăn cho họ trong việc tiếp cận dịch vụ chăm sóc y tế, sức khỏe, công ăn việc làm mà còn gây khó cho công tác quản lý của nhà nước". Vì thế người đại diện Viện iSEE kiến nghị, hiện pháp luật Việt Nam đã cho phép người liên giới tính phẫu thuật và xác định lại giới tính thì cũng nên cho phép người chuyển giới phẫu thuật và thay đổi giới tính.
"Về lâu dài, dự thảo Luật hộ tịch và Luật dân sự sửa đổi cần bảo vệ quyền thay đổi giới tính của người chuyển giới. Nhưng trước mắt cần có một giải pháp tình thế như sửa đổi bổ sung nghị định 88/2008/NĐ-CP về xác định lại giới tính để cho phép người chuyển giới đã phẫu thuật thay đổi giới tính của mình trên giấy tờ tùy thân, đảm bảo công bằng cho họ", ông Bình nói.
Thi Trân
