Ở quê tôi, sau mùa gặt, cả cánh đồng thoang thoảng mùi thơm của rạ, ấy là thời điểm lũ trẻ con trong làng rủ nhau ra đồng nghịch ngợm. Không chỉ chơi đùa, chúng tôi còn hè nhau đi bắt cua đồng còn gọi là rạm đồng về cho mẹ làm thức ăn.

Rạm đồng làm hang hai bên đường ruộng và thường bò vào các thửa ruộng còn xâm xấp nước để kiếm thức ăn vào ban ngày. 

Ảnh: Hòa Nhơn

Những đám ruộng vừa gặt xong chỉ còn trơ gốc rạ, lúc đó rạm chui vào hang trú ẩn, đợi khi chiều xuống mới bò ra để kiếm ăn. Bắt rạm là một thú vui, nhưng không ít lần chúng tôi bị rạm dùng càng kẹp vào tay, đau đến ứa nước mắt. Không chỉ có trẻ con, đôi khi người lớn trong lúc làm đồng cũng tranh thủ thời gian kiếm vài con rạm mang về.

Rạm có thể làm nhiều món, như: um, rang me, làm mắm, nhưng có lẽ món canh rạm đồng bông thiên lý là món ăn dân dã mà vị ngọt của nó khó ai có thể cầm lòng. Muốn nấu món canh này, trước hết phải ra vườn hái hay ra chợ mua một ít bông thiên lý đem về ngâm qua nước muối pha loãng để hạn chế trứng sâu bọ, tiếp theo bóc cái yếm của rạm, ngắt bỏ phần chân, rửa sạch rồi ướp với bột ngọt, mắm, tiêu, hành tím đập dập... Để rạm thấm gia vị khoảng mười lăm phút, sau đó phi dầu nóng lên cho rạm được ướp vào. Khi thấy rạm săn giòn và ngả vàng, đổ nước sôi để nguội vào đun. Khi nước trong nồi reo lên, cho bông thiên lý vào rồi chờ nước sôi bùng lên, tắt bếp là có một nồi canh thơm phức.

Hòa Nhơn

>> Rạm đồng >> Món khai vị: Gỏi cá bông thiên lý