Củ năng, mã đề, địa lê hay thông thiên thảo (Eleocharis dulcis) thuộc họ Cói là loại cây sống dưới nước rất khỏe mạnh, có củ tròn dẹt, vỏ dày, cơm nạc giòn ngọt, ngay cả khi nấu lâu ở nhiệt độ cao.

Được trồng nhiều trong vùng nước tù đọng hay ruộng lúa tại Thái Lan, Trung Quốc, Đài Loan, Nhật... Từ rất lâu củ năng đã là thực phẩm và dược liệu phổ biến trong đời sống. Tại Trung Quốc, tinh bột chiết xuất từ củ năng là một thức uống ngọt rất thông dụng, riêng lá củ năng dai nên được trưng dụng để dệt chiếu, giỏ và nón. 

Ảnh: Hạ Huy

Củ năng sống, có mùi vị gần giống như bắp, chứa nhiều potassium, riboflavin, magnésium, đồng, sắt, phosphor và các vitamin nhóm B và C, được xem là một loại thực phẩm bổ dưỡng có khả năng hỗ trợ trị liệu đối với các bệnh tim mạch, tiểu đường, cholesterol xấu, giảm nguy cơ sỏi thận, ung thư ruột kết ở phụ nữ và phục hồi nhanh sức khỏe đường ruột bởi  chất xơ và tinh bột củ năng thuộc loại tiêu hóa chậm.

Củ năng nguyên vỏ ngâm trong nước có thể bảo quản được trong tủ lạnh từ 2-3 tuần; khi đã gọt vỏ thì chỉ để được vài ba ngày. Củ chín hoặc sống, có hay không có vỏ đều có thể giữ đông tốt trong vài tháng. Ngoài các món ngọt mặn khác nhau thì củ năng xào với cải bó xôi và nấm hương trộn cơm trắng là món ăn chay khá ngon.

Lưu ý: Khi gọt vỏ nên gọt sâu dưới cuống bởi nơi đây có thể là nơi trú ẩn của loại ký sinh trùng đường ruột.

Minh Quân

>> Chè củ năng nước dừa