Mọi trẻ em đều có tiềm năng cho sự phát triển trí tuệ. Cha mẹ cần nắm vững những phương pháp thích hợp để sớm đánh thức được những tiềm năng phát triển, trí tuệ ngay từ khi trẻ ở lứa tuổi mầm non.

Dưới đây là những chia sẻ của tiến sĩ Nguyễn Công Khanh, chuyên gia hàng đầu về giáo dục trẻ mầm non trong buổi hội thảo về những nguyên tắc làm cha mẹ thành công, diễn ra ngày hôm qua, tại Hà Nội:

Phụ huynh phải tự hiểu mình trước

Bạn là người thế nào, bạn mong muốn con cái mình sẽ trở thành những người ra sao? Chính bạn cần nhận ra những quan điểm, mong muốn của mình trước khi dạy con. Trong không ít gia đình, bố và mẹ có những quan điểm, mong muốn mâu thuẫn nhau, và đó là khởi nguồn của những bực bội và bất lực trong việc giáo dục con cái.

Bạn hãy tự vấn mình xem: Quan điểm của bạn như thế nào trong việc quản lý, kiểm soát con cái? Liệu những quan điểm này có được trẻ chấp nhận. Bạn muốn gì ở con mình và liệu điều bạn muốn có giống điều chúng muốn?

Chơi cùng con cũng là một cách giúp trẻ phát triển trí thông minh, cảm xúc của mình. Ảnh minh họa: Hoàng Hà.

Thật sự lắng nghe để hiểu trẻ

Lắng nghe và nghe hoàn toàn khác nhau. Lắng nghe tức là bạn toàn tâm toàn ý dành mọi sự chú ý tới con. Khi bạn lắng nghe thật sự, trẻ sẽ cảm thấy chúng được tôn trọng. Bố mẹ hãy khuyến khích con trao đổi các câu chuyện ở lớp, ở nhà, những khó khăn, những nguyện vọng của trẻ, đồng thời, đừng vội bác bỏ những ý kiến của trẻ để giúp chúng nuôi dưỡng lòng tự tin.

Khi trẻ có cảm xúc tích cực và cần chia sẻ với bạn, hãy dừng tất cả mọi việc, tắt bếp hay ngưng lau nhà... rồi nhìn vào mắt con và chăm chú lắng nghe từng lời nói, nhận biết cảm xúc của con sau mỗi lời đó và thể hiện cảm xúc của bạn để trẻ có thể cảm nhận được.

Biểu lộ sự cảm thông với trẻ

Đồng cảm là năng lực hiểu và chia sẻ tình cảm với người khác. Khi biết con mắc lỗi ở lớp hay làm hỏng việc gì đó, việc đầu tiên bạn làm là gì? Đừng vội phán xét cho đến khi bạn hiểu được những suy nghĩ, tình cảm của con và trải nghiệm những gì trẻ đang trải qua. Điều này không chỉ là lắng nghe những gì con nói mà phải đọc hiểu được những cảm xúc của trẻ thông qua nét mặt, ánh mắt, cử chỉ...

Học cách tự kiềm chế

Bạn phải rèn khả năng tự kiểm soát những xúc cảm, tình cảm, hành vi bột phát của mình trong những tình huống gây stress. Đó cũng là năng lực trì hoãn những ý muốn đòi thỏa mãn ngay hoặc kháng cự lại sự cám dỗ. Đây là một nguyên tắc hầu như ai cũng biết nhưng hầu hết mọi người đều khó thực hiện. Bạn biết không nên đánh, mắng con nhưng lại không thể không nổi cơn thịnh nộ khi bản thân mình thì mệt nhoài sau một ngày làm việc, mà con lại không vâng lời. Nhưng, hãy dừng lại một phút, hít thở sâu, và bình tĩnh lại. Nguyên tắc này không chỉ giúp bạn thành công trong việc dạy dỗ con cái mà cả với các mối quan hệ khác nữa.

Luôn đóng vai trò người tư vấn, hướng dẫn con

Cha mẹ không nên ca thán, chỉ trích, mắng chửi, ngay cả khi trẻ phạm sai lầm nghiêm trọng. Nếu trẻ phạm sai lầm thì trước hết, việc cha mẹ nên làm không phải là tìm cách phân xét đúng hay sai, hay trừng phạt để răn đe, mà nên bình tĩnh cùng chúng tháo gỡ những vấn đề đang làm chúng lo lắng, sợ hãi. Và điều quan trọng là giúp chúng tự nhìn nhận lại vấn đề đó để rút ra bài học cho việc tương tự trong tương lai.

Kiên quyết từ chối đáp ứng những yêu cầu không chính đáng

Bạn không cho con ăn kẹo trước bữa ăn, hay không muốn mua thêm những đồ chơi vô bổ, tốn kém, nhưng lại gật đầu vì không thể chịu nổi cảnh con mè nheo, khóc lóc hay lăn đùng ra ăn vạ? Nếu vậy, bạn đã thất bại rồi. Nếu bạn luôn đáp ứng mọi đòi hỏi của con thì dần dần trẻ có thể trở thành "ông hoàng", "bà chúa" và biến cha mẹ thành "ô sin", "nô lệ" cho mình.

Hãy khuyến khích trẻ dừng lại để suy nghĩ trước khi yêu cầu hoặc phải giải thích lý do vì sao lại muốn điều gì đó.

Dành thời gian vui chơi với con

Bạn hãy cùng chơi với trẻ và chơi theo ý tưởng của chúng. Trước đó, hãy cùng trẻ thảo luận về trò chơi, quy tắc chơi. Các bậc phụ huynh cũng có thể giúp trẻ nhập vai, hiểu rõ nhiệm vụ và chơi không ăn gian. Trong quá trình chơi, bạn hãy giúp con cảm nhận được sự an toàn, luôn khuyến khích trẻ tự do thể hiện bản thân và tôn trọng luật chơi, bạn chơi.

Vương Linh