Lá cây các loại phơi khô - Ảnh: H.T |
Ai cắt được nhiều loại lá hơn bao giờ cũng được thưởng, mà phần thưởng thường là những cái bánh ú căng tròn vừa được hạ từ mâm cúng. Những cành cây lá trong vườn gồm đủ loại từ lá ổi, chanh, mít, sả, đinh lăng, tre, chuối, chó đẻ; ngoài đồng, ngoài bụi thì có thêm lá dúi, dẻ, bạc hà, keo... được mang về để trong cái nong to đùng, đặt giữa sân nhà chang chang nắng.
Lần đầu được giao nhiệm vụ tìm lá, chính tôi cũng chẳng biết vì sao phải chặt nhiều thứ lá như vậy mang phơi để làm gì. Lớn lên một chút, tôi dần hiểu ra những chiếc lá anh em tôi lấy về để dùng nấu nước uống cho cả nhà. Thực ra hồi đó ở quê nhà nào cũng khó như nhau, nên bọn trẻ chúng tôi chỉ quan tâm đến chuyện ăn, chứ ít khi nghĩ đến chuyện uống. Lá cây phơi xong, chặt nhỏ, trộn đều và phơi cho thật khô. Sau đó, cho vào bao tải chất lên gác gỗ, để dành nấu uống quanh năm. Khi nấu sôi, lá có nhiều mùi hương đặc biệt nhờ hòa quyện đủ loại tinh dầu cũng như có cả các loại lá giúp hỗ trợ đường tiêu hóa như lá ổi, lá cây chó đẻ...
Bây giờ ở quê không còn mấy nhà chặt lá để dành. Bởi đơn giản đã có nhiều loại lá cây được chế biến, đóng gói thành phẩm dễ sử dụng được thay thế, đi kèm với những hình ảnh quảng cáo “rầm trời” về hàng loạt công dụng, khiến người sử dụng vô tình bỏ quên một loại nước uống hữu ích có tên gọi “lá mùng 5”.
Có dịp công tác ở xã đảo Tân Hiệp - Cù Lao Chàm (TP.Hội An, Quảng Nam), người viết ngạc nhiên khi thấy từ UBND xã cho đến các đơn vị quân đội và người dân trên đảo đều sử dụng nước “lá mùng 5” để tiếp khách. Không những vậy, tại chùa Hải Tạng, một số người trông coi chùa còn đóng lá vào bao bán cho du khách gần xa. Nhiều người cho rằng, nhờ người dân xã đảo sử dụng lá cây các loại phơi khô nấu nước uống quanh năm mà bệnh tật ít hẳn, tuổi thọ trung bình cao hơn so với các nơi. Cũng như nhiều người đến xã đảo, tôi mua một bao cỡ chừng hơn 1kg lá cây các loại mang về nhà nấu uống. Mỗi khi có khách đến chơi, tôi cũng nấu ấm nước lá mời và điều đặc biệt uống xong ai cũng khẳng định: đây chính là nước “lá mùng 5” một thời...
Hữu Trà