Dạy cho trẻ hiểu và trân trọng những gì mình đang có một cách tự hơn sẽ hiệu quả hơn phải "ép xác". Ảnh: corbis.com.

Việc làm này khiến bạn bè, đồng nghiệp xem anh là dị hợm, là ép xác "giả nghèo giả khổ", song với vị giám đốc nhà ở quận 1, TP HCM, việc anh chọn cách sống giản dị như thế chỉ vì không muốn các con cậy vào tài sản của bố mẹ rồi nghĩ mình giàu có mà xem thường người khác.

“Vẫn biết có nhiều cách để dạy con không chảnh và nên người hay không còn một phần phụ thuộc vào bản tính của mỗi bé, nhưng với tôi, khi trẻ chưa đủ trí khôn để hiểu chuyện thì cách sống của cha mẹ là quan trọng nhất”, anh Hưng nói.

Để con không bị "bệnh" khoe "nhà tớ giàu hơn nhà cậu", thay vì ở căn biệt thự, anh Hưng bàn với vợ dọn ra ở một căn nhà nhỏ hơn. Dù vẫn đầy đủ tiện nghi nhưng căn nhà này không có những vật dụng quá đắt tiền xa xỉ. Chuyện mua sắm hay bàn tính kinh tế, vợ chồng anh luôn trao đổi với nhau lúc không có mặt con.

Gửi con ở trường tốt, nơi nhiều bạn bè của cháu được bố mẹ đưa đi học bằng ôtô, anh Hưng vẫn để dành chiếc xế hộp BMW X5 giá hơn 2 tỷ đồng cho việc đưa gia đình đi chơi cuối tuần, còn hằng ngày, anh đi làm và đưa các con đi học bằng chiếc Dream cũ.

“Nhiều hôm trời mưa, con gái ngạc nhiên không hiểu vì sao bố không dùng ôtô cho khỏi ướt, nhưng tôi chưa kịp trả lời thì nó đã không hỏi nữa khi thấy có những bạn cùng lớp đi xe máy giống mình”, anh Hưng tâm sự.

Cùng quan điểm như anh Hưng, chị Thủy, nhà ở quận 3, cũng chọn cách ép mình để dạy con. “Chúng tôi không bao giờ tạo cho con cảm giác nhà mình giàu có. Ngay từ nhỏ, tôi đã dạy con cách chi tiêu hợp lý. Không để con thiếu thốn, nhưng không phải món gì con muốn cũng chiều theo. Dần dần, tôi đã tạo cho các con mình một thói quen cần kiệm”, chị Thủy nói.

Để con biết quý trọng đồng tiền, ngày nào chị Thủy trò chuyện với con về những việc mình phải làm trong ngày; nói cho biết giá trị của vật chất và bố mẹ phải khó khăn như thế nào để có được chúng. Tiền quà cho con cũng được chị cân nhắc đủ để con không bị thiếu thốn nhưng không quá thừa.

Anh Thành, nhà ở quận 7 thì chọn cách thường xuyên đưa con đi đến xưởng sản xuất của gia đình để chúng thấy được nỗi vất vả để kiếm được đồng tiền của những người lao động. “Tôi cũng thường kể cho các con nghe những tháng ngày gian khó của gia đình để chúng thấy, để có được gia sản hiện nay, ông bà và cha mẹ cháu đã phải cật lực để tìm ra được”, anh Thành cho biết.

Nói về cách dạy để con biết sống chan hòa với mọi người và trân trọng những gì chúng đang có được, theo tiến sĩ Huỳnh Văn Sơn - Trưởng bộ môn Tâm lý học, khoa Tâm lý, trường ĐH Sư phạm TP HCM, điều quan trọng nhất vẫn là phải giúp con hiểu được tình hình thực tế của mình.

Theo ông Sơn, vấn đề ở đây không phải là giàu hay nghèo nhưng điều quan trọng là tài sản ấy làm sao để có được. Phụ huynh cần cho trẻ thấy được giá trị của của cải, rằng cha mẹ phải khó nhọc mới có được.

"Hành động ép xác không thể giúp trẻ rèn luyện hành vi và ý thức. Bằng cách nói chuyện, hướng dẫn, làm gương... bố mẹ sẽ giúp trẻ hiểu giá trị của sức lao động để làm ra đồng tiền", ông Sơn nói.

Chuyên viên tư vấn Lý Thị Mai - Giám đốc Công ty tâm lý học ứng dụng TP HCM, cũng cho rằng, mục đích của việc bố mẹ ép xác để dạy con không phân biệt giàu nghèo với bạn bè là tích cực, nhưng cách làm này chưa chắc hiệu quả bởi khi trẻ lớn, chúng vẫn biết được sự thật.

Theo bà Mai, bố mẹ nên dạy trẻ theo cách tự nhiên, tức khi nào đi xe hơi, lúc nào đi xe gắn máy và bạn bè giàu nghèo đều được đối xử bình đẳng.

Riêng việc dạy con tiết kiệm, biết trân trọng giá trị của vật chất, mọi việc nên bắt đầu từ những bài học nhỏ trong sinh hoạt như chỉ bỏ quyển vở khi đã viết hết các trang giấy, ly nước uống, sử dụng kem đánh răng...

Thiên Chương